Thực trạng nhân viên y tế thôi việc, bỏ việc đã khá phổ biến ở các tỉnh, thành phố, đặc biệt tại TP Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành phía Nam.
Người bệnh nghèo chịu thiệt thòi
Trong số hơn 4.800 viên chức y tế thuộc thẩm quyền quản lý của Sở Y tế cấp tỉnh nghỉ việc, thôi việc có hơn 1.500 bác sĩ, hơn 1.400 điều dưỡng, hơn 200 kỹ thuật y… Còn tại bệnh viện tuyến Trung ương, thời gian qua có 168 bác sĩ, 129 điều dưỡng, 16 kỹ thuật y và 107 viên chức xin nghỉ việc, thôi việc. Nhiều nhất là Bệnh viện Bạch Mai 65 người, Bệnh viện Đa khoa Trung ương Quảng Nam 49 người, Bệnh viện Chợ Rẫy 48 người, Bệnh viện Trung ương Huế 41 người.
Nhiều người lo ngại, với tình trạng bác sĩ xin nghỉ việc, bỏ việc ở bệnh viện công nhiều như hiện nay, đặc biệt là những người có chuyên môn cao, sẽ dẫn tới thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao tại các bệnh viện công lập.
Theo chia sẻ của một giám đốc bệnh viện đầu ngành tuyến Trung ương, bác sĩ, điều dưỡng có chuyên môn tốt xin nghỉ việc “đầu quân” sang bệnh viện tư khá nhiều. Nhưng người bệnh không phải ai cũng có tiền để đi bệnh viện tư, đây là thiệt thòi cho người bệnh nghèo.
Nếu người đi ở vị trí quan trọng, chuyên khoa khó đào tạo, đào tạo mất thời gian, thì thiếu hụt nguồn nhân lực, thiếu hụt một thế hệ đào tạo bác sĩ, không còn thầy truyền nghề, trò không được học thầy giỏi.
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên, nguyên nhân của việc cán bộ y tế xin thôi việc, bỏ việc do lương và chế độ phụ cấp đối với viên chức y tế trong hệ thống y tế công lập còn thấp, chỉ đảm bảo một phần nhu cầu của cuộc sống. Vì vậy, khó giữ chân cán bộ y tế làm việc trong cơ sở y tế công lập. Trong khi thu nhập tại các cơ sở y tế ngoài công lập cao hơn gấp 3-4 lần, thậm chí có nơi cao gấp 5-6 lần thu nhập của nhân viên y tế tại các cơ sở y tế công lập.
Thứ hai là hệ thống các bệnh viện tư nhân, phòng khám đa khoa tư nhân tại các địa phương ngày càng phát triển, môi trường làm việc thuận lợi, hiện đại, thân thiện có nhu cầu tuyển bác sĩ, điều dưỡng, kỹ thuật y, nhất là nhân viên y tế có trình độ cao, chuyên môn sâu, có chứng chỉ hành nghề khám chữa bệnh nên sẵn sàng đưa ra mức thu nhập cao để thu hút nhân viên y tế, trong khi các cơ sở y tế công lập lại chưa có cơ chế để giữ chân viên chức y tế có trình độ chuyên môn giỏi. Tại một số đơn vị tự chủ về tài chính, do dịch COVID-19 và giãn cách xã hội, lượng bệnh nhân đến khám chữa bệnh giảm nên nguồn thu của bệnh viện cũng bị giảm đi, dẫn đến thu nhập của nhân viên y tế giảm mạnh hoặc chậm trả lương, đây cũng là nguyên nhân lớn dẫn đến việc nhân viên y tế xin nghỉ việc hoặc bỏ việc tìm cơ hội việc làm với mức thu nhập cao hơn.
“Tại một số tỉnh miền núi, hải đảo, chính sách thu hút nhân viên y tế chưa đủ mạnh, chưa thực sự tạo được động lực để giữ chân cán bộ y tế và tạo sức hút để đội ngũ cán bộ y tế trẻ có trình độ đăng ký tuyển dụng tham gia làm việc tại địa phương so với những địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội và có cơ hội học hành tốt hơn. Một số cán bộ y tế công công tác tại các tỉnh vùng cao khi học xong đã xin thôi việc, bỏ việc hoặc chuyển công tác”, Thứ trưởng Tuyên nói.
Từ khi dịch COVID-19 bùng phát đến nay, cường độ làm việc của nhân viên y tế rất lớn, nhân viên y tế hầu như không có ngày nghỉ, làm việc với cường độ cao trong thời gian kéo dài
Nguyên nhân nữa là từ khi dịch COVID-19 bùng phát đến nay, cường độ làm việc của nhân viên y tế rất lớn, nhân viên y tế hầu như không có ngày nghỉ, làm việc với cường độ cao trong thời gian kéo dài, đặc biệt là đối với những nhân viên y tế ở những địa phương có dân số lớn như TP. Hồ Chí Minh và một số tỉnh phía Nam.
Mặt khác, môi trường làm việc đặc thù của ngành y, ngoài phải chịu những áp lực mà mỗi người bình thường đều có về công việc, gia đình, mưu sinh, quan hệ xã hội, họ còn phải thường xuyên chứng kiến sự ốm yếu, đau đớn của người bệnh, đặc biệt là bệnh nhân tử vong, áp lực từ người nhà bệnh nhân, gây tâm lý hoang mang, mất niềm tin…
Bộ Y tế cần làm gì trước thực trạng "chảy máu chất xám" trong hệ thống y tế công lập
Trước thực trạng "chảy máu chất xám" trong hệ thống y tế công lập, Phó chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Nguyễn Sơn Hùng đã chỉ đạo ngành y tế nghiên cứu, tham mưu đề xuất chính sách để nâng cao thu nhập, giữ chân y, bác sĩ, nhân viên của bệnh viện. Còn lãnh đạo một bệnh viện tuyến tỉnh thì chia sẻ, chỉ có nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, tăng cường đào tạo để nâng cao trình độ chuyên môn thì mới thu hút được bệnh nhân đến bệnh viện, mới có thêm thu nhập cho cán bộ, nhân viên y tế.
Về phía Bộ Y tế, theo Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên, để giải quyết bài toán khó này, Bộ Y tế đã động viên tinh thần, tổ chức các diễn đàn chia sẻ, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của viên chức y tế. Kịp thời biểu dương, khen thưởng tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc… Quan tâm, thực hiện đầy đủ các chế độ chính sách tiền lương, phụ cấp… Huy động các nguồn lực của xã hội để hỗ trợ vật chất cho viên chức y tế, nhằm giảm bớt khó khăn. Tăng cường xã hội hóa ở những đơn vị có điều kiện để tăng thu nhập cho viên chức y tế, đặc biệt là những viên chức có trình độ chuyên môn cao. Xây dựng và thực hiện chính sách thu hút, trọng dụng nhân viên y tế làm việc ở các cơ sở y tế công lập, nhất là nhân viên y tế ở các vùng sâu, vùng xa, vùng còn khó khăn.
“Bộ Y tế đang xây dựng tăng mức phụ cấp cho cán bộ y tế cơ sở, y tế dự phòng. Bộ đang trình Chính phủ cho phép xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 56/2011-NĐ-CP quy định về chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với công chức, viên chức công tác tại các cơ sở y tế công lập, trong đó nâng mức hưởng phụ cấp và ưu đãi theo nghề đã được quy định tại Điều 3 Nghị định 56 đối với viên chức làm chuyên môn y tế dự phòng và y tế cơ sở từ 40-70% lên mức 100%”, Thứ trưởng nhấn mạnh.
