Mới đây, anh T.H.T. (sinh năm 1978, ngụ Quận 7, TP.HCM) đang làm việc tại công trường đột ngột tím tái, khó thở và ngất đi. Anh được đồng nghiệp phát hiện nên đưa vào Bệnh viện Quận 7 trong tình trạng ngưng tim ngưng thở. Mạch và huyết áp không đo được.
Anh T. được các bác sĩ và điều dưỡng của Bệnh viện Quận 7 tiến hành hồi sức tim phổi nâng cao với ấn tim ngoài lồng ngực, bóp bóng giúp thở, đặt nội khí quản và sốc điện 3 lần. Đo lại điện tim xác định anh T. trong tình trạng nhồi máu cơ tim cấp.
Sau hồi sức tích cực khoảng 15 phút, tim bệnh nhân đập lại, các bác sĩ đã hội chẩn và quyết định chuyển anh T. qua Bệnh viện Nguyễn Tri Phương. Thời gian vận chuyển khoảng 15 phút.
Tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, sau khi tiếp nhận bệnh nhân, các bác sĩ cấp cứu đã hội chẩn ngay với bác sĩ chuyên khoa tim mạch can thiệp. Bệnh nhân được chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp giờ thứ nhất, có biến chứng ngưng tim ngoại viện đã được hồi sức thành công.
Bệnh nhân có chỉ định phải tái thông mạch vành cấp cứu, tuy nhiên do nguy cơ tử vong rất cao nên bác sĩ đã giải thích cho người nhà về tình trạng bệnh và người nhà đã đồng ý can thiệp động mạch vành.
Bệnh nhân được chụp mạch vành với kết quả tắc nhánh động mạch liên thất trước (động mạch lớn nhất nuôi tim), được xử lý tái thông bằng cách đặt 1 giá đỡ trong lòng động mạch vành, thủ thuật kéo dài khoảng 15 phút. Thời gian từ lúc bệnh nhân nhập viện tới lúc bệnh nhân được tái thông mạch vành khoảng 30 phút.
Sau can thiệp, bệnh nhân được chuyển về khoa tim mạch can thiệp theo dõi và điều trị tiếp. Khoảng 1 ngày sau, các bác sĩ đánh giá tình trạng bệnh nhân ổn định hơn nên đã tiến hành rút nội khí quản. Hiện bệnh nhân hết đau ngực, tự thở khí trời, đi lại bình thường, mạch và huyết áp ổn định; điện tim, siêu âm tim và các xét nghiệm cận lâm sàng của các cơ quan trong giới hạn bình thường.
Trường hợp anh T. không phải là hiếm gặp. Trước đó, khi đang bơi, ông N.N.Đ. (sinh năm 1964, ngụ tại Quận 11) đột nhiên đau ngực, khó thở. Sau đó khoảng 30 phút, ông được người dân phát hiện bị tím tái nên gọi cấp cứu. Đội cấp cứu tiếp xúc bệnh nhân với tình trạng mê, ngưng tim ngưng thở, mạch và huyết áp không đo được.
Bệnh nhân đã được các bác sĩ và điều dưỡng của đội cấp cứu 115 tiến hành hồi sức tim phổi nâng cao, ấn tim ngoài lồng ngực, bóp bóng giúp thở, đặt nội khí quản ngay trên xe cứu thương. Bệnh nhân có biểu hiện rung thất nên được xử lý sốc điện 5 lần. Sau hồi sức tích cực khoảng 50 phút, bệnh nhân có tim đập lại, mạch và huyết áp đo được nên được hội chẩn qua điện thoại và chuyển sang Bệnh viện Nguyễn Tri Phương.
Tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, các bác sĩ chẩn đoán đây là trường hợp nhồi máu cơ tim cấp thành trước rộng giờ thứ 3, biến chứng ngưng tim ngoại viện được hồi sức thành công. Bệnh nhân được chỉ định tái thông mạch vành cấp cứu.
TS.BS Lê Cao Phương Duy - Phó Giám đốc Bệnh viện Nguyễn Tri Phương cùng ê-kip chuyên khoa can thiệp đã cho bệnh nhân chụp mạch vành. Kết quả cho thấy bệnh nhân bị tắc nhánh động mạch lớn nhất nuôi tim. Các bác sĩ đã xử lý tái thông bằng cách đặt 1 giá đỡ trong lòng động mạch vành, thủ thuật hoàn thành trong 30 phút.
Tuy nhiên, bệnh nhân bị suy đa cơ quan sau ngưng tim ngưng thở kéo dài và được chuyển xuống khoa Hồi sức Tích cực tiếp tục điều trị và theo dõi. Tại đây, bệnh nhân được điều trị tích cực với thở máy, điều chỉnh thuốc vận mạch, lọc máu liên tục, kháng sinh và nuôi ăn qua đường tĩnh mạch. Sau 13 ngày điều trị, bệnh nhân ngừng được thuốc vận mạch, được cai máy thở và rút nội khí quản sau 18 ngày điều trị.
TS.BS Lê Cao Phương Duy cho biết, đây là những trường hợp điển hình ngưng tim ngưng thở do rối loạn nhịp ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp.
Nhồi máu cơ tim cấp là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến nhập viện và tử vong hiện nay trên thế giới cũng như tại Việt Nam.
Các bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp thường dễ tử vong ở những giờ đầu tiên trước khi vào đến bệnh viện vì các biến chứng liên quan đến rối loạn nhịp. Đặc biệt, khi bệnh nhân đã có ngưng tim ngoài bệnh viện thì tỷ lệ tử vong trên 90%. Nếu được nhập viện và điều trị kịp thời, tỷ lệ tử vong giảm xuống còn 6 - 10%. Khi cơ tim bị hoại tử do thiếu máu cục bộ, dẫn đến các biến chứng như phù phổi cấp, sốc tim, rối loạn nhịp và ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác như suy thận, thiếu máu não...
"Nhồi máu cơ tim là một bệnh cảnh cấp cứu cần được chẩn đoán sớm và điều trị tích cực, kịp thời", TS.BS Phương Duy cho biết.
Cũng theo bác sĩ Duy, những bệnh nhân có nguy cơ cao bị nhồi máu cơ tim cấp bao gồm bệnh nhân đã từng được chẩn đoán bệnh mạch vành, có những yếu tố nguy cơ của bệnh mạch vành như: nam trên 45 tuổi, nữ trên 55 tuổi; người thừa cân, béo phì; ít vận động thể lực; hút thuốc lá; tăng huyết áp; đái tháo đường; rối loạn lipid máu; stress về thể chất và tinh thần.
Bác sĩ Duy lưu ý, nhiều nghiên cứu cho thấy trong hơn 50% các trường hợp, bệnh nhân sẽ có một yếu tố khởi kích xảy ra trước khi nhồi máu cơ tim cấp như: vận động gắng sức, stress tâm lý, phẫu thuật, có bệnh lý nội khoa nặng. Nhồi máu cơ tim có tần suất xảy ra cao vào buổi sáng (từ 6 giờ đến 11 giờ), đặc biệt là trong vòng 3 giờ đầu tiên sau khi ngủ dậy.
Triệu chứng cảnh báo nhồi máu cơ tim
- Đau ngực là triệu chứng thường gặp nhất
- Đau sau xương ức hoặc đau ngực trái; kiểu đè nặng, siết chặt, bóp nghẹt
- Cơn đau có khi lan lên cổ, hàm dưới, vai trái hoặc bờ trụ tay trái. Một số trường hợp lan xuống thượng vị nhưng không bao giờ vượt quá rốn
- Những cơn đau ngực thường kéo dài trên 30 phút
- Triệu chứng kèm theo thường gặp: khó thở, vã mồ hôi (đau ngực sau xương ức, kéo dài trên 30 phút, kèm vã mồ hôi gợi ý rất nhiều đến nhồi máu cơ tim)
- Một số bệnh nhân không biểu hiện đau ngực mà có những triệu chứng không đặc hiệu: cảm giác mệt mỏi, cảm giác hồi hộp, khó thở, đau thượng vị, buồn nôn, nôn, rối loạn tri giác…
- Bệnh nhân hậu phẫu, lớn tuổi, đái tháo đường có thể không biểu hiện đau ngực mà xuất hiện triệu chứng rối loạn tri giác hoặc dấu hiệu sinh tồn xấu đi khi bị nhồi máu cơ tim cấp.
