Hơn 70% diện tích bề mặt Trái đất là nước nhưng chỉ có 2,5% là nước ngọt có thể sử dụng và nước sạch còn khan hiếm hơn. Bởi vậy, nước sạch có vai trò vô cùng quan trọng đối với con người. Nước là một trong những nguồn tài nguyên vô cùng quý giá. Nước cần cho mọi sự sống và phát triển trên Trái đất. Nước vừa là môi trường, đồng thời chính là mạch nguồn sự sống.
Còn theo báo cáo của Ủy ban về Nước của Liên hợp quốc có hơn 3 tỷ người trên toàn thế giới phụ thuộc vào nguồn nước xuyên biên giới. Trong bối cảnh tác động của biến đổi khí hậu và dân số toàn cầu tăng lên như hiện nay, các quốc gia phải đoàn kết để bảo vệ và bảo tồn nguồn tài nguyên quý giá này. Bằng cách cùng nhau hành động để cân bằng quyền con người và nhu cầu của mọi người về nước, nước có thể là động lực ổn định và là chất xúc tác cho sự phát triển bền vững hôm nay và mai sau.
Tại Hội nghị thượng đỉnh Liên hợp quốc về Môi trường và Phát triển được tổ chức tại Rio de Janeiro, Brazil từ ngày 3 -14/6/1992, Liên hợp quốc đã ra Nghị quyết lấy ngày 22/3 hàng năm là Ngày Nước Thế giới và bắt đầu được tổ chức thường niên từ năm 1993.
Chính vì thế, Ngày Nước Thế giới ra đời với mục tiêu hướng người dân trên toàn thế giới đến việc tiết kiệm, bảo vệ nguồn nước, khuyến khích người dân nâng cao nhận thức về giá trị của nước trong cuộc sống hàng ngày của con người cũng như bảo vệ môi trường sống quý giá của nhiều loài sinh vật cùng chung sống trên Trái Đất. Thông điệp của Ngày Nước Thế giới mỗi năm nhằm truyền tải chủ đề nhất định với mục đích phản ánh nhiều khía cạnh khác nhau về tầm ảnh hưởng của nước, góp phần giúp con người có cái nhìn sâu sắc hơn về giá trị của tài nguyên nước, khuyến khích thay đổi cách sử dụng và quản lý nguồn nước một cách tiết kiệm nhất có thể.
Chủ đề Ngày nước Thế giới 2024 là “Nước cho hòa bình” nhằm nhấn mạnh sự đoàn kết trên toàn cầu để thúc đẩy sự hài hòa tạo ra sự thịnh vượng và xây dựng khả năng phục hồi nước trước những thách thức chung .
Ủng hộ chủ đề Ngày Nước Thế giới năm 2024, Tổng Thư ký Liên hợp quốc António Guterres chia sẻ: “Hiện, hàng tỷ người vẫn chưa có nước sạch và nhà vệ sinh. Do đó, chúng ta phải hành động dựa trên nhận thức rằng nước không chỉ là tài nguyên để sử dụng và cạnh tranh mà còn là quyền của con người, vốn có trong mọi khía cạnh của cuộc sống. Chúng ta cần đoàn kết xung quanh nước và sử dụng nước vì hòa bình, đặt nền móng cho một ngày mai ổn định và thịnh vượng hơn".
Vào Ngày Nước Thế giới 22/3 hàng năm, các quốc gia sẽ có những chương trình hành động cụ thể để hưởng ứng ngày kỷ niệm.
Tại Việt Nam có 3.450 sông, suối với chiều dài từ 10 km trở lên, trong đó 405 sông, suối liên tỉnh gồm cả sông xuyên biên giới; 3.045 sông, suối nội tỉnh, các hệ thống sông lớn đều là sông xuyên biên giới... Do vậy, với chủ đề Ngày Nước thế giới năm 2024, thời gian tới, Việt Nam cần phải tăng cường hợp tác chia sẻ trong việc khai thác nguồn nước liên quốc gia trên các sông xuyên biên giới như: Sông Mê Kông, sông Hồng, sông Mã, sông Sê San, Srepork...
Việt Nam đã đặc biệt coi bảo vệ và coi việc quản lý nguồn nước là một nội dung quan trọng trong các chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Luật Tài nguyên nước số 28/2023/QH15 được Quốc hội thông qua ngày 27/11/2023 vừa qua đã đánh dấu một bước tiến lớn về tư duy, cách tiếp cận, thay đổi phương thức quản trị tài nguyên nước nhằm hướng tới mục tiêu cao nhất là bảo đảm chất lượng môi trường sống, đảm bảo an ninh nguồn nước và bảo vệ, phục hồi, phát triển tài nguyên nước.
Đến ngày 1/7/2024, Luật Tài nguyên nước số 28/2023/QH15 sẽ chính thức có hiệu lực, những quy định về quản lý tổng hợp, phân phối, điều hòa nguồn tài nguyên nước, đảm bảo an ninh tài nguyên nước quốc gia chắc chắn sẽ góp phần tạo ra những thay đổi về tư duy, cách tiếp cận trong quản trị tài nguyên nước, góp phần bảo vệ, khai thác và sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên quý giá này.
Bên cạnh đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tổ chức, phát động các Bộ, ban, ngành, đoàn thể Trung ương; Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; các Đại sứ quán và tổ chức quốc tế tại Việt Nam chỉ đạo, tổ chức thực hiện các hoạt động thiết thực, hiệu quả và phù hợp với chủ đề Ngày Nước Thế giới như: Tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng, người dân, doanh nghiệp về mục đích, ý nghĩa, chủ đề Ngày Nước thế giới 2024; tuyên truyền, phổ biến Luật Tài nguyên nước số 28/2023/QH15; Quy hoạch tài nguyên nước quốc gia và các quy hoạch tổng hợp lưu vực sông.
Cùng với đó, nhiều giải pháp được thực hiện như: trữ nước, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả; xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ, dự án nhằm tăng cường bảo vệ, khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên nước, phù hợp chức năng nhiệm vụ được giao. Tăng cường các giải pháp dựa vào thiên nhiên đối với các vấn đề toàn cầu về khí hậu, an ninh lương thực, an ninh nguồn nước, đa dạng sinh học và sinh kế người dân thông qua quản lý tổng hợp tài nguyên nước và phục hồi các dòng sông bị ô nhiễm, phục hồi hệ sinh thái tại các lưu vực sông.
Thời gian tới, trước các diễn biến khó lường của thời tiết và biến đổi khí hậu, nguy cơ Việt Nam xảy ra tình trạng thiếu nước, hạn hán là hiện hữu, đòi hỏi Việt Nam cần tăng cường năng lực dự báo, quan trắc, cảnh báo sớm về tài nguyên nước để giảm thiểu thiệt hại do hạn hán, thiếu nước gây ra; đồng thời cần nâng cao trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương và ý thức, nghĩa vụ của người dân trong việc giám sát các hoạt động khai thác, sử dụng và bảo vệ tài nguyên nước, bảo vệ chất lượng nước các sông, suối, hồ, ao,... nhất là các nguồn nước cấp cho sinh hoạt.
